fbpx

Tag: XVIII wiek

Nie tylko Zamość. Polskie miasta (prawie) idealne

Pochodząca z Włoch renesansowa koncepcja miasta idealnego stanowiła wzór dla wielu architektów i mecenasów europejskich. Aż do XVIII wieku inspirowano się nią również na obszarze Rzeczypospolitej, tak przy przebudowie starych ośrodków miejskich, jak i tworzeniu nowych. Które polskie miejscowości wzniesiono w duchu tej wizji?

Wahabizm i początki Arabii Saudyjskiej, czyli sojusz tronu i ołtarza

Potęga dynastii zależy w dużym stopniu od wspierającej ją ideologii. Wiedzieli o tym założyciele Arabii Saudyjskiej, których sukces nie byłby tak spektakularny, gdyby nie pomoc charyzmatycznego sunnickiego teologa – Muhammada Ibn Abd al-Wahhaba, twórcy radykalnego nurtu islamu zwanego wahabizmem.

Od mistyfikacji do inspiracji, czyli zapomniana historia sztucznej inteligencji z XVIII wieku

O sztucznej inteligencji mówi się dzisiaj dużo i głośno. To przyszłość biznesu i naszej codzienności. Jej historia sięga starożytności, a pierwsza „inteligentna” maszyna zadziwiła świat już w latach 70. XVIII wieku. Pokonała w szachy samego Napoleona i pomogła polskiemu żołnierzowi uciec z Rosji.

Oświeceniowi wegetarianie: dylematy moralne i ciągła walka z pokusami

Idea wykluczenia mięsa z codziennej diety nie jest nowa. Miała swych zwolenników już wśród starożytnych filozofów, a później przeżywała swój renesans w XVIII wieku. Jakich argumentów używano wówczas, by przekonać elity do zmiany nawyków żywieniowych? Jak wyglądało życie ówczesnych wegetarian?

Wielkie trzęsienie ziemi w Lizbonie w 1755 roku i niszczycielska odbudowa

Miało być karą za grzechy i ostrzeżeniem od Boga. Trzęsienie ziemi w Lizbonie z 1 listopada 1755 roku zabiło dziesiątki tysięcy ludzi i zrównało z ziemią wielkie miasto. Jego odbudowę prowadzono według drakońsko surowych praw, lekceważąc wolność mieszkańców. Równolegle trwały czystki polityczne.

Mordowani sąsiedzi, pobite żony, poranieni weselnicy. O przemocy między szlachtą

Ludziom żyjącym w szlacheckiej Polsce towarzyszyło ciągłe poczucie zagrożenia. Przemoc i brutalność były na porządku dziennym w każdej grupie społecznej. Wśród szlachty bójki, zranienia i zajazdy były zjawiskiem masowym, a znany z „Pana Tadeusza”...

Żyli jak niewolnicy w koloniach? Cudzoziemcy o losie polskiego chłopa w XVI–XVIII w.

Obcokrajowcy odwiedzający Rzeczpospolitą Obojga Narodów interesowali się nie tylko szlachtą, lecz zwracali także uwagę na sytuację chłopów pańszczyźnianych. Czy w ich opinii sytuacja polskich włościan była rzeczywiście tak zła?

Zemsta imperium Osmanów. Tureckie próby cofnięcia zegara dziejów

Pod Wiedniem konie polskich husarzy stratowały plany wielkiego wezyra o podboju Europy. Nie spełniły się sny sułtana o zawieszeniu sztandaru Proroka na bazylice św. Piotra w Rzymie. W 1699 roku wycieńczona Turcja podpisała upokarzający pokój w Karłowicach, a nad Bosforem zapanowała żądza zemsty.

Dole i niedole chłopów pańszczyźnianych

W jednej z XVIII-wiecznych książek quasinaukowych pisano, że mózg chłopski podobny jest do pługa. Rola chłopa pańszczyźnianego w rzeczywistości Polski szlacheckiej była jasno określona, choć jego los nie zawsze wyglądał tak źle, jak to się czasem przedstawia.

Ostatni bastion polskości na Dolnym Śląsku. Niezwykła historia niewielkiego miasta

Przełom XVII i XVIII wieku. Cały Dolny Śląsk podporządkowany jest monarchii habsburskiej. Ale jedno jedyne miasto, leżące niedaleko Wrocławia, utrzymało niezwykłe związki z Polską. To Oława!