Wraz z rozwojem nauki Polacy przestali być szaleńcami, a stali się ludźmi chorymi psychicznie. Kiedy nastąpiła ta zmiana? Jak rozwijała się historia polskiej psychiatrii? Jak wyglądała opieka nad osobami cierpiącymi na choroby psychiczne w czasach I Rzeczpospolitej?
Bogactwo polskich magnatów obrosło legendami. Ich dwory liczyły setki osób, a pałace do dziś oszałamiają przepychem (o ile przetrwały). Czy rzeczywiście jednak magnaci utrzymywali wielotysięczne armie i przewyższali dochodami samego króla?
Z wielką bojaźnią oczekiwano śmierci Zygmunta Augusta. Oznaczała ona bezkrólewie, do którego niewykończony gmach Rzeczpospolitej nie był przygotowany. Wbrew późniejszym stereotypom, szlachta potrafiła się jednak zorganizować i zapobiec anarchii.
Wolna elekcja sprawiała, że każdy szlachcic w Rzeczpospolitej był potencjalnym wyborcą. Oznaczało to zakrojoną na wielką skalę kampanię wyborczą, w której nie wahano się nazywać kandydata na króla zbrodniarzem, a jego matkę ladacznicą.
W jednej z XVIII-wiecznych książek quasinaukowych pisano, że mózg chłopski podobny jest do pługa. Rola chłopa pańszczyźnianego w rzeczywistości Polski szlacheckiej była jasno określona, choć jego los nie zawsze wyglądał tak źle, jak to się czasem przedstawia.
Brak nowoczesnej aprowizacji wojska oraz pustki w skarbcach państw europejskich napędzały machinę śmierci, jaką były przemarsze nieopłaconego i głodnego sołdactwa. Tak było również w przypadku wojsk Rzeczypospolitej.
Ordynacje magnackie stanowiły prawdziwe państwa w państwie. Niepodzielne i dziedziczone przez męskich potomków niczym królestwa, posiadały własne struktury administracyjne, sądowe i gospodarcze, które nie podlegały kontroli władzy centralnej. Nie obowiązywało w nich również prawo ziemskie.
Każdej nocy na ulice ogarniętych zarazą miast wyjeżdżali budzący odrazę grabarze dżumowi. Spędzali upiorne godziny na grzebaniu wyniszczonych chorobą ciał, a w oczach mieszkańców zasługiwali jedynie na pogardę.
W państwie polsko-litewskim szlachta mogła zgodnie z prawem zbuntować się przeciw królowi i swobodnie go krytykować. Mimo to w historii Rzeczypospolitej nie brakuje głośnych spraw o obrazę majestatu, które kończyły się skazaniem wpływowych magnatów nawet na śmierć.
Co jest istotą mody? Człowiek, podkreślając swoją odrębność, paradoksalnie naśladuje innych. A jak było w przypadku polskiej szlachcianki?
