Wakacje. Któż nie zastanawia się, czy bliższe i dalsze wyjazdy będą możliwe i bezpieczne? My już dziś chcielibyśmy zabrać Was w zupełnie darmową podróż. Gwarantujemy niezapomniane widoki i nieograniczony dostęp do solidnej dawki piękna. Zapraszamy na all inclusive w najlepszym malarskim wydaniu.

Wakacje za granicą

Przedstawienia zagranicznych widoków w dorobkach polskich twórców nie są niczym zaskakującym – artyści XIX i XX wieku byli wszak jednostkami mobilnymi. Często kształcili się za granicą (np. w Paryżu, Monachium), wystawiali tam swoje prace, osiadali na krótszy lub dłuższy czas, co pozwalało im poznawać nowe miejsca i czerpać z nich inspiracje.

Motyw wakacyjnych podróży wpisuje się najwyraźniej właśnie w tematykę malarstwa pejzażowego i w takim też ujęciu artyści ukazują go najczęściej. Podchodząc do problemu przedstawienia uroków południa Europy, artyści musieli stawić czoła stawianym przez ten temat wyzwaniom.

Ostre światło, czyste kolory bezchmurnego nieba, kształty i barwy egzotycznej roślinności, dynamika wzburzonego oceanu, nachylenia terenu, nowe formy architektoniczne – to cechy krajobrazu, który zdecydowanie odbiega w swojej specyfice od polskich widoków. Ta odmienność zapewniała ekscytującą szansę poszerzenia palety malarskich umiejętności związanych z operowaniem nastrojem, światłem, kolorem, perspektywą i kompozycją.

Rola tej ostatniej ma kolosalne znaczenie. Zwracając uwagę na detal, malarze poszerzają ujęcie omawianego tematu. Przedstawiając fragment fasady kościoła, łódki, drzewa pomarańczy, czynią zbliżenie na frapujący ich wycinek pejzażu. Efekty tej pracy budzą kompozycyjne skojarzenia z fotografią.

„Villa Borghese w Rzymie”, Aleksander Gierymski, ok. 1900 r.(ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nr inw. MNK II-a-1327, domena publiczna)
„Algeciras, Hiszpania”, Jan Ciągliński, ok. 1898 r. (ze zbiorów Lwowskiej Galerii Sztuki im. Borysa Woźnickiego)
„Grenada. Fragment ogrodu”, Leon Wyczółkowski, 1905 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
„Corfu – Pondikonisi. Z podróży do Grecji”, Jan Ciągliński, 1905 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. MP 1624 MNW)
„Park włoski”, Aleksander Gierymski, 1895–1897 r. (ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach, nr inw. MŚK/SzM/375)
„Pejzaż z cyprysami”, Ferdynand Ruszczyc, 1894–1895 r. (kolekcja prywatna)
„Giardino Garnier – Bordighera. Z podróży do Włoch”, Jan Ciągliński, 1894 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. MP 1519 MNW)
„Pejzaż włoski”, Edward Okuń, 1898–1899 r. (ze zbiorów Muzeum Mazowieckiego w Płocku)
„Morze w Bretanii”, Władysław Ślewiński, 1904 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nr inw. MNK II-b-908)
„Brzeg morza i skały”, Ferdynand Ruszczyc, ok. 1895 r. (kolekcja prywatna)
„Katedra w Amalfi”, Aleksander Gierymski, 1897–1898 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach, nr inw. MNKi/M/426)
„Widok z okna”, Edward Okuń, 1905 r. (kolekcja prywatna)
„Pomarańcze i cytryny”, Edward Okuń, 1928 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie)
„Wenecja”, Władysław Jarocki, 1912 r. (ze zbiorów Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem)
„Villa d’Este”, Jan Stanisławski, data nieznana (ze zbiorów Muzeum Podlaskiego w Białymstoku)
„Pejzaż włoski z cyprysami”, Edward Okuń, 1899 r. (ze zbiorów Galerii Mokra, sygn. sygn.p/d.: E.Okuń)
„Katedra w Sienie”, Jan Stanisławski, 1904 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nr inw. MNK II-b-811)
„Kościół św. Marka w Wenecji”, Jan Stanisławski, 1904 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)

Wakacje w Polsce

Temat wakacyjnych podróży rysuje się nie mniej ciekawie w przypadku polskich krajobrazów. Przedstawienia malarskie są bardziej sielskie, oddają piękno rodzimej przyrody: gór, lasów, chmur, ukwieconych łąk, przydomowych ogródków, rzek. Bogactwo szczegółów, sposób oświetlenia, intensywność kolorów i doświadczenie widza, spoglądającego na to, co bliskie i wiadome od dziecka, pozwalają dokładnie nazwać przedstawione szczyty górskie, gatunki roślin, doprecyzować porę dnia.

Z drugiej strony, to co dobrze znane, pozwala artystom na śmiałe manipulowanie formą i osiągnięcie dzięki temu nowych jakości wizualnych i ekspresyjnych. Kontury rozmywają się, pociągnięcia pędzla stają się pospieszne i nerwowe. Las przestaje być lasem, a przeistacza się w ciemną plamę. W świetle zmierzchu słoneczniki pochylają głowy. Chmury nad Morskim Okiem żarzą się blaskiem zachodzącego słońca, światło tańczy na górskich zboczach. Pejzaż nabiera niezwykłej, niepokojącej nastrojowości.

„Łąka”, Stefan Filipkiewicz, 1907 r. (ze zbiorów Fundacji im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu, nr inw. MNP FR 23 (d. Mp 1369))
„Zagroda wiejska”, Henryk Szczygliński, 1914 r. (kolekcja prywatna)
„Łąki nadnoteckie”, Michał Wywiórski, data nieznana (ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy)
„Krajobraz zielony ze strumykiem”, Władysław Podkowiński, 1891 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. MP 2291 MNW)
„Widoki z Istebnej. Las”, Konrad Krzyżanowski, 1906 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. MP 40/a MNW)
„Jezioro w parku”, Władysław Podkowiński, 1894 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, nr inw. 183784 MNW)
„Lato”, Jan Stanisławski, 1902 r. (ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach, nr inw. MŚK/SzM/481)
„Słoneczniki”, Jan Stanisławski, 1903 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie)
„Pejzaż tatrzański”, Stefan Filipkiewicz, 1928 r. (ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Toruniu)
„Zachód słońca nad morzem”, Michał Wywiórski, ok. 1901 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie)
„Hala Gąsienicowa”, Władysław Skoczylas, 1909 r. (ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem)
„Czarny Staw”, Aleksander Mroczkowski, 1899 r. (kolekcja prywatna)
„Czarny Staw i Granaty”, Stanisław Ignacy Witkiewicz, 1907 r. (ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem)
„Mnich nad Morskim Okiem”, Leon Wyczółkowski, 1904 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie, nr inw. MNK III-r.a-14474)
„Giewont”, Edward Okuń, ok. 1903 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu)
„Morskie Oko z Czarnego Stawu”, Leon Wyczółkowski, 1905 r. (ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu)
„Morskie Oko”, Stanisław Gałek, data nieznana (ze zbiorów Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem)

Skomentuj. Jesteśmy ciekawi Twojej opinii!